(((พระดีในตำนาน))) พระท่ามะปรางค์ กรุท่ามะปรางค์ เนื้อดิน จ.พิษณุโลก บัตรรับรองดีดีพระ
พระเครื่องกรุวัดท่าพระปรางค์ วัดนี้เป็นวัดที่มีชื่อเสียงโด่งดังในด้านพระเครื่อง ที่สำคัญอยู่ชนิดหนึ่ง มีชื่อว่า พระท่าพระปรางค์ หรือที่ในปัจจุบันเรียกเพี้ยนเป็น พระท่ามะปราง พระท่ามะปรางที่พบมีอยู่สองเนื้อคือ พระเนื้อดินเผาและพระเนื้อชินเงิน และพระกรุนี้ก็เป็นต้นของชื่อพระในสกุลนี้ทั้งหมด เรื่องของเรื่องมีอยู่ว่า ในสมัยรัชกาลที่ 5 ประมาณปี พ.ศ. 2445 ได้มีพวกเงี้ยวประมาณ 500 คน ภายใต้การนำของ ปะกาหม่อง เข้าปล้นเมืองแพร่ แล้วทำลายบ้านเรือนราษฎร เผาที่ทำการไปรษณีย์โทรเลข ทั้งยังฆ่าฟันราษฎรจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีเป็นแม่ทัพ ยกไปปราบเงี้ยวทันที
ในขณะที่ยกกองทัพมาถึงเมืองพิษณุโลกนั้น ก็ได้มีการเปิดกรุพระท่ามะปรางพอดี จึงได้นำพระมาแจกจ่ายให้แก่ทหารที่ไปราชการในครั้งนั้น และเมื่อกองทหารมาถึงเมืองแพร่ก็ได้เกิดการสู้รบกันอย่างอาจหาญทันที ปรากฏว่าพวกเงี้ยวได้ยิงปืนเข้าใส่ทหารไทยที่ยกขึ้นไปปราบ แต่หาได้ทำอันตรายแก่ทหารไทยอย่างไรไม่ เนื่องจากปืนของพวกเงี้ยวยิงไม่ออก ถึงยิงออกจนทหารไทยล้มคว่ำแต่ก็ลุกขึ้นมาต่อสู้ได้อีก อย่างกับทหารผี พวกเงี้ยวพากันตกใจถึงกับโยนปืนทิ้ง วิ่งหนีแตกพ่ายเข้าป่าไปดื้อๆ พวกที่หนีไม่ทันก็โดนจับ ศึกเงี้ยวครั้งนี้จบลงอย่างรวดเร็ว มีเงี้ยวถูกจับได้ถึง 195 คน และถูกประหารชีวิตทั้งหมดที่เมืองแพร่นั่นเอง พระท่ามะปราง ในสมัยก่อนจึงมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "เงี้ยวทิ้งปืน"
